Covey werd wereldberoemd toen in 1989 zijn boek ‘De zeven eigenschapen van effectief leiderschap’ verscheen. In korte tijd werden in 38 landen ruim 15 miljoen exemplaren verkocht!

Hij paste de zeven principes later ook toe op gezinnen in zijn boek: ‘De zeven eigenschappen van een succesvol gezin’. Het CPS (Christelijk Pedagogisch Studiecentrum) heeft de principes later vertaald naar ‘The Leader in me’, een boek met tips om de principes op school verder vorm te geven.

In welke vorm je de eigenschappen ook wilt gaan inzetten; de principes blijven hetzelfde.

De eigenschappen op een rijtje:

1. Wees proactief
2. Begin met het einde voor ogen
3. Begin bij het begin
4. Denk in termen van winnen/winnen
5. Probeer eerst te begrijpen… dan begrepen te worden
6. Werk synergetisch
7. ‘Houd de zaag scherp’

De eerste drie eigenschappen noemt Covey ‘de overwinningen op jezelf’. Hij beschrijft in de eigenschappen 1, 2 en 3 de principes van persoonlijk inzicht, – persoonlijk leiderschap en – persoonlijk management.

De eigenschappen 4,5 en 6 noemt hij ‘Overwinningen op je omgeving’, daarbij gaat het om wederzijdse afhankelijkheid. Tenslotte benoemt hij eigenschap 7 als laatste van de reeks als een ‘vernieuwingsprincipe’; hoe te werken aan evenwichtige zelfvernieuwing. Deze laatste eigenschap ziet Covey als een noodzakelijke voorwaarde om de andere 6 eigenschappen levend te houden.

‘…De zeven eigenschappen zijn effectieve eigenschappen. Omdat ze gebaseerd zijn op principes, hebben ze een zo groot mogelijk rendement op de lange termijn. Op den duur zijn ze het fundament van je persoonlijkheid. Ze vormen een archief van nauwkeurige landkaarten waarmee je in staat bent om je problemen op te lossen, je mogelijkheden maximaal te benutten en voortdurend nieuwe principes bij te leren. Effectiviteit is een kwestie van evenwicht…’, aldus Covey in zijn inleiding op de eigenschappen.

In eigenschap 1; Wees proactief, gaat het over de volgende onderwerpen:

• stimulus/respons reactie;
• de cirkel van invloed en de cirkel van betrokkenheid;
• pro-actief zijn in plaats van re-actief

Covey stelt dat wij allemaal geconditioneerd zijn door onze omgeving. Ook al valt de enorme invloed van conditionering niet te ontkennen, dat we erdoor bepaald worden en er geen greep op kunnen krijgen is een heel ander verhaal.

Om dit nader te bekijken kunnen we feitelijk drie soorten landkaarten waarnemen: drie algemeen geaccepteerde, deterministische theorieën die samen of los van elkaar de aard van de mens zouden verklaren. Het genetisch determinisme (1) leert dat het de schuld is van je grootouders. Daarom ben je zo opvliegend. Het zit in je DNA. Het wordt van generatie op generatie overgedragen. Bovendien kom je uit het zuiden, alle zuiderlingen zijn zo.

Volgens het psychologisch determinisme (2) is het de schuld van je ouders. Je opvoeding en je jeugdervaringen hebben je karakter gevormd. Daarom ben je bang op de voorgrond te treden.

Je voelt je schuldig als je een misstap maakt, omdat je je het scenario van je gevoelsleven herinnert uit de tijd dat je zeer kwetsbaar en afhankelijk was. Je herinnert je de straf, de afwijzing en de vergelijking met anderen als je niet aan de verwachting had voldaan.

Omgevingsdeterminisme (3) tenslotte zegt dat het de schuld van je baas is of van je partner, van die lastige puber van je, van de economische situatie of van de politiek. Iets of iemand in jouw omgeving is verantwoordelijk voor jouw toestand.

Al deze ‘landkaarten’ zijn gebaseerd op de theorie van stimulus/respons die we kennen van de Pavlov experimenten met honden. We zijn zo geconditioneerd dat we op een bepaalde manier reageren op een stimulus…

Hier begint de leerweg die ons helpt te ervaren dat er een ‘pauze knop’, een ‘buffertje’ zit tussen een actie of situatie en onze reactie daarop. Dat is op zich al een geweldige ervaring: ik heb een keuze in mijn reactie! Ik bepaald zelf hoe ik reageer. Ik ben zelf verantwoordelijk. Ik heb het vermogen om zelf mijn antwoorden of mijn handelen te kiezen.

Proactieve mensen zijn zich bewust van dat vermogen. Zij wijten niets aan de situatie, of de conditionering van hun gedrag. Hun optreden is een bewuste keuze, gebaseerd op waarde, en niet iets wat voortvloeit uit omstandigheden en gevoelens…

Cirkel van betrokkenheid en Cirkel van invloed

Je kunt je ook meer van je pro activiteit bewust worden door te kijken naar die dingen waar je de meeste tijd en energie in steekt. Bij allerlei zaken zijn we min of meer betrokken: onze gezondheid, onze kinderen, onze problemen op het werk, het nationale begrotingstekort, de corona crisis, hongersnood en oorlogen etc. Door een ‘Cirkel van betrokkenheid’ te trekken kun je afstand nemen van dingen waar je mentaal of emotioneel niet zoveel mee te maken hebt.

Als we kijken naar wat zich binnen onze Cirkel van betrokkenheid bevindt, zien we namelijk dat we op sommige dingen niet echt invloed kunnen uitoefenen en op andere wel.

De problemen waar we mee te maken krijgen vallen in drie categorieën:

1. directe invloed (problemen die te maken hebben met ons eigen gedrag),
2. indirecte invloed (problemen die te maken hebben met het gedrag van anderen) en
3. geen invloed (problemen waaraan we niets kunnen doen, zoals ons verleden of bepaalde aspecten van onze omgeving).

De zaken waar we wel wat over te zeggen hebben, kunnen we nog eens binnen een kleinere cirkel plaatsen: een Cirkel van invloed. Door vast te stellen aan welke van deze twee cirkels je de meeste tijd en energie besteedt, kun je erachter komen hoe proactief je bent.

De eerste stap op onze leerweg is om je open te stellen voor de principes van ‘de zeven eigenschappen’. Zoals Mary Ferguson ooit zei: ‘Alle poorten naar verandering bewaken we zelf en kunnen alleen van binnenuit geopend worden. Niemand kan iemand anders veranderen, noch met argumenten, noch met emotionele druk…’

Het is dus aan mij/jou/ aan u/ aan jullie. Wil je dieper ingaan op deze leergang? Samen op weg gaan en de zeven eigenschappen verder uitwerken? Stuur een persoonlijk bericht!