Inleiding

Dit model werd voor het eerst gebruikt in l969 en werd later genoemd in het boek ‘The Dynamics of Life Skills Coaching’ van Paul R. Curtiss and Phillip W. Warren (1973) Ook werd het model gebruikt in de zogenaamde ‘Gordon Training’(in de jaren ’70) waar het ‘de vier fasen van leren’ werd genoemd. In latere jaren is het model ook gelinkt aan Abraham Maslow maar dit is onzeker omdat het nergens in zijn belangrijkste werk wordt genoemd.

Het model gaat uit van het feit dat mensen allereerst zich niet bewust zijn van wat ze niet goed of verkeerd doen. Pas wanneer ze zich hiervan bewust worden zijn ze in staat verdere stappen te nemen om hun gedrag te verbeteren. De daaropvolgende fase is die van inoefenen, bewust hanteren van ander gedrag. Deze fase vraagt veel tijd en kent ook terugvallen naar het oude gedrag. Het is belangrijk om juist dan vol te houden want door oefening en bewust toepassen van de nieuwe strategie kom je uiteindelijk in de vierde fase van het onbewust gaan toepassen van veranderd gedrag of strategieën.

De vier fasen van dit model zijn:

1. Onbewust onbekwaam/onvaardig

In deze fase is iemand zich niet bewust van niet adequaat handelen. Men kan zelfs ontkennen dat dit model handig zou zijn om te gebruiken. Een eerste belangrijke voorwaarde is dus dat je opmerkzaam gaat kijken hoe je handelt of wat je zegt en of dat het gewenste resultaat oplevert of dat je steeds in dezelfde fout vervalt. Het is belangrijk voor deze fase voldoende tijd te nemen omdat het resultaat van met succes de volgende fasen doorlopen voor een groot deel bepaald wordt door de wil hiermee aan de slag te gaan.

2. Bewust onbekwaam/onvaardig

In deze fase ben je opmerkzaam wat je doet of zegt en herken je patronen van jezelf die niet helpend zijn. Het is belangrijk om alle vier de fasen van je verandering in het oog te houden om je steeds te realiseren dat je op de goede weg bent. Dit kan een vermoeiende fase zijn omdat oude patronen hardnekkig en zelfs onbewust aanwezig zijn. Dit heeft tijd (geduld) nodig om te veranderen.

3. Bewust bekwaam/vaardig

Nu zijn we in de fase beland waarin vooruitgang zichtbaar gaat worden. De stimulans om door te zetten wordt meer gevoed dan in fase 2. Maar toch kan ook in fase 3 nog terugval voorkomen. Ook nu is het belangrijk om dit niet te zien als falen maar als een proces van afleren en leren. De vermoeidheid van bewust gerichte aandacht kan nu overgaan in het bewust ervaren van successen en daarvan gaan genieten. Je bent goed op weg!

4. Onbewust bekwaam/vaardig

In deze laatste fase heb je al zo goed ingeoefend dat je gedrag of je denken op een natuurlijke -en dus onbewuste- manier inzet. Je hoeft er niet meer zo bewust bij na te denken. Dat geeft ontspanning en ruimte om te genieten van je behaalde resultaat. In deze fase kun je ook anderen verder helpen door je opgebouwde inzicht hoe je veranderingsprocessen in deze stappen kunt inzetten.

En als je geslaagd bent in je eigen proces van verandering en met voldoening terugkijkt op je behaalde resultaat, zal onvermijdelijk de volgende opdracht zich aandienen. Ons leven is namelijk een dynamisch proces van ontwikkeling waarbij steeds opnieuw nieuwe gebieden zich aandienen die in die fase van ons leven belangrijk zijn om te ‘masteren’. …

* Heb je zelf al ervaring met dit model opgedaan? Of wil je ermee aan de slag?

Laat het weten!